Theo thống kê của các bác sĩ chuyên khoa Nhi bệnh viện Nhi Đồng, trẻ bị sốt cao liên tục 40 độ ở Việt Nam thường mắc các bệnh sau đây:
1. Trẻ bị #sốt do viêm họng cấp:
Viêm họng cấp thường khởi phát đột ngột, trẻ bị sốt cao 39-40 độ C, kèm theo đó là nuốt đau, rát họng. Các triệu chứng kèm theo là sụt sịt, tắc mũi và chảy nước mũi nhầy, tiếng nói khàn nhẹ và ho khan.
Viêm họng cấp do virus thường diễn biến trong 3 – 4 ngày, chỉ cần dùng thuốc điều trị triệu chứng giảm sốt, giảm ho thì bệnh sẽ lui dần. Nhưng nếu viêm họng do vi khuẩn thì dấu hiệu toàn thân sẽ nặng nề hơn, trẻ sẽ bị sốt cao, mệt mỏi, môi khô, lưỡi bẩn, đặc biệt hay có viêm tấy hạch vùng cổ, hạch góc hàm sưng, đau… Việc điều trị phải dùng kháng sinh mới có hiệu quả.
Biến chứng của bệnh viêm họng cấp
Nếu viêm họng cấp bị bội nhiễm, bệnh nhân có thể gặp các biến chứng viêm tai, mũi, phế quản…
Ở trẻ em, khi bị viêm họng cấp, ngoài những biến chứng kể trên, nguy hiểm nhất là có thể gây bệnh thấp tim ở trẻ em. Liên cầu khuẩn gây viêm họng kích thích cơ thể sản xuất ra các kháng thể gây ảnh hưởng đến tim, khớp, thần kinh và gây nên bệnh thấp tim.
Khi bị biến chứng viêm họng do liên cầu khuẩn, trẻ có các dấu hiệu sốt, đau họng, ho, tiếp đến là sưng, nóng các khớp, đặc biệt là sưng khớp gối, khớp khuỷu và chạy từ khớp này sang khớp khác.
Điều trị viêm họng cấp
– Điều quan trọng nhất là phải nghỉ ngơi, giữ ấm cơ thể, nhất là cổ, ngực, gan bàn chân.
– Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và nên tăng cường nhiều vitamin C tăng sức đề kháng cho cơ thể.
– Bệnh nhân nên súc miệng thường xuyên bằng nước muối loãng ấm hơn thân nhiệt vài độ (nhất là về mùa lạnh) để gây giãn mạch, tăng tuần hoàn tại chỗ. Nên pha sẵn nước muối mặn đựng vào chai, khi súc họng thì pha thêm nước nóng để có độ mặn và độ nóng cần thiết.
Khi súc họng cần lưu ý, trước tiên, cần súc sạch khoang miệng bằng nước muối đã pha rồi mới súc họng. Để súc họng, cần ngửa cổ ra sau đến mức tối đa. Khi nước muối chạm thành sau họng thì dùng hơi đẩy nước muối ra, sau khi đẩy hơi hết, đầu trở lại tư thế bình thường, nhổ nước cũ đi rồi lặp lại động tác trên 3 – 4 lần nữa với nước muối mới.
2. Trẻ bị sốt siêu vi:
Siêu vi tác động vào cơ thể làm trẻ sốt cao 39 – 40 độ C và có những biểu hiện khác như:
Đường hô hấp: trẻ ho, hắt hơi, sổ mũi, họng đỏ
Đường tiêu hóa: biếng ăn, buồn nôn, nôn, tiêu chảy không máu có thể có nhầy hoặc bón. Bệnh rầm rộ từ 3 đến 5 ngày, sau đó sẽ giảm dần và mất đi, trẻ trở lại khỏe mạnh bình thường.
Qua da: phát ban, xuất hiện 2 – 3 ngày sau khi sốt. Phát ban toàn thân gây ngứa, đôi khi có chấm xuất huyết nhỏ thường gặp ở mặt trong cánh tay, mặt trong đùi. Khi xuất hiện ban thì trẻ bớt sốt.
Các nơi khác:
– Hạch to ở vùng đầu, cổ, có thể đau hoặc sờ thấy.
– Đỏ mắt và có ghèn, có cảm giác nóng ở hai hố mắt.
– Đau nhức:
Trẻ nhỏ: quấy khóc.
Trẻ lớn: than đau khắp thân, đau hai bên thái dương và sau gáy. Trẻ ngại vận động nhưng vẫn tỉnh táo, không kích thích, không vật vã.
Nếu không được khám và điều trị kịp thời bệnh nhi sẽ gặp nhiều nguy hiểm có thể gây tử vong như gặp trong bệnh sốt xuất huyết, viêm phổi do siêu vi cúm, viêm não, viêm cơ tim…
Chú ý: Người lớn ít bị nhiễm siêu vi hơn trẻ con vì lúc nhỏ đã từng mắc bệnh này rồi nên đã có miễn dịch.
Lời khuyên
Các loại kháng sinh không phải là biện pháp loại trừ nguyên nhân gây bệnh.
Cần đưa trẻ đến khám tại các trung tâm y tế khi có một trong các dấu hiệu sau đây để được điều trị kịp thời, tránh hậu quả nặng nề.
– Trẻ sốt cao khó hạ, sốt cao co giật
– Trẻ lơ mơ, ngủ nhiều li bì, khó đánh thức
– Nôn ói nhiều, không ăn uống được
– Tiêu ra máu
– Thở mệt, tím tái
– Xuất hiện những chấm xuất huyết ở da
3. Trẻ bị sốt do sởi
– Trẻ sốt cao kèm dấu hiệu viêm long như: ho, sổ mũi, mắt đỏ.
– Nổi nốt Koplix (nốt trắng kích thước nhỏ bằng đầu kim ở niêm mạc má vùng răng hàm) thường xảy ra trước hay ngay ngày đầu ra ban và biến mất sau 24 đến 48 giờ
– Xuất hiện hồng ban, đầu tiên ở mặt sau đó lan đến thân và tay chân.
– Hồng ban sẽ thâm lại khi ban bay, để lại những vết thâm trên da được gọi là vết hằn da hổ, da có thể bong tróc nhẹ.
Trong giai đoạn này trẻ có thể xuất hiện các biến chứng kèm như: viêm phổi, viêm tai giữa, tiêu chảy cấp, loét miệng, viêm não, mờ giác mạc, thở rít do viêm thanh quản, suy dinh dưỡng nặng.
Thường chẩn đoán có thể trên lâm sàng là:
– Trẻ sốt và hồng ban toàn thân.
– Kèm một hay nhiều dấu hiệu: ho, chảy mũi, mắt đỏ.
Tuy nhiên, để chẩn đoán xác định sởi phải có 3 yếu tố: sốt, phát ban và tìm thấy kháng thể IgM kháng vi-rút sởi trong máu.
4. Trẻ bị #sốt do viêm tai giữa
Viêm tai giữa ở trẻ nhỏ thường biểu hiện bằng các triệu chứng sau:
– Trẻ sốt, thường là sốt cao 39-40oC, quấy khóc nhiều, bỏ bú, kém ăn, nôn trớ, co giật…
– Nếu là trẻ lớn, sẽ kêu đau tai, còn trẻ nhỏ chỉ biết lắc đầu, lấy tay dụi vào tai.
– Rối loạn tiêu hóa: trẻ đi ngoài lỏng, nhiều lần, xuất hiện gần như đồng thời với triệu chứng sốt.
Tóm lại tất cả các em bé bị sốt không rõ nguyên nhân, những trẻ nhỏ bị tiêu chảy và nôn… đều phải được khám kỹ càng về tai mũi họng để có thể phát hiện sớm được bệnh viêm tai giữa cấp.
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, vài ngày sau (2-3 ngày) bệnh sẽ tiến triển sang giai đoạn vỡ mủ do màng tai bị thủng, mủ tự chảy ra ngoài qua lỗ tai với các biểu hiện sau:
– Trẻ đỡ sốt, bớt quấy khóc, ăn được, ngủ được.
– Hết rối loạn tiêu hóa, đi ngoài trở lại bình thường.
– Không kêu đau tai nữa.
Các bà mẹ tưởng chừng như bệnh đã lui nhưng thực ra viêm tai giữa đã bắt đầu chuyển sang giai đoạn mạn tính, với 1 dấu hiệu rất quan trọng: chảy mủ tai.
Nếu vẫn không được điều trị bệnh sẽ diễn biến thành viêm tai giữa mạn tính hoặc viêm tai – xương chũm mạn tính, dẫn đến rất nhiều hậu quả xấu sau này cho trẻ, cùng với nguy cơ biến chứng có thể xảy ra vào bất kỳ lúc nào.
5. Trẻ bị #sốt phát ban
Sốt phát ban thông thường: sau khi giảm sốt, trẻ sẽ bị phát ban, đây là hồng ban dạng mịn và sáng, ít gồ lên mặt da, ban nổi đồng loạt khắp cơ thể của trẻ và sau khi bay thường không để lại dấu tích gì trên da trẻ.
– Phát ban do sởi với tiến trình rất đặc trưng: lúc đầu ban xuất hiện ở sau tai, sau đó lan ra mặt, dần xuống ngực bụng và ra toàn thân. Khi ban sởi biến mất cũng mất dần theo thứ tự đã nổi trên da. Đặc điểm ban sởi là ban dạng sẩn (ban gồ lên mặt da), khi bay sẽ để lại những vết thâm trên da rất đặc trưng thường gọi là “vằn da hổ”. Đặc biệt trẻ bị nhiễm sởi thường có một trong 3 triệu chứng đặc trưng đi kèm đó là triệu chứng chảy nước mũi, ho hay dấu hiệu mắt đỏ.